Địa chỉ: 196/1/29 Cộng Hòa, P.12, TP.HCM
Giấy phép lái xe hạng C là một trong những loại bằng lái phổ biến tại Việt Nam, đặc biệt dành cho những người làm nghề lái xe tải hoặc vận chuyển hàng hóa chuyên nghiệp. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ bằng C cho phép điều khiển những loại xe nào, nhất là khi các quy định giao thông không ngừng thay đổi. Đặc biệt, từ ngày 1/1/2025, khi Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 chính thức có hiệu lực, nhiều điểm mới liên quan đến bằng lái xe hạng C đã được cập nhật. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết về bằng C và những điều bạn cần biết để sử dụng nó hiệu quả trong năm 2025.
Bằng lái xe hạng C là loại giấy phép lái xe do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp, dành cho những người muốn điều khiển các phương tiện giao thông đường bộ thuộc nhóm xe tải nặng và một số loại xe chuyên dụng. Đây là loại bằng được phân hạng rõ ràng trong hệ thống giấy phép lái xe tại Việt Nam, nằm giữa các hạng thấp hơn như A1, A2, B1, B2 và các hạng cao hơn như D, E. Bằng C không chỉ đòi hỏi kỹ năng lái xe mà còn yêu cầu người lái phải nắm vững luật giao thông và có sức khỏe tốt để đảm bảo an toàn trên đường.
Trước đây, bằng C thường được nhắc đến như giấy phép dành cho xe tải trên 3.500 kg, nhưng từ năm 2025, với sự xuất hiện của hạng C1 trong Luật mới, phạm vi áp dụng của bằng C đã được điều chỉnh để tập trung vào các loại xe tải có khối lượng lớn hơn. Điều này giúp phân định rõ ràng hơn giữa các hạng bằng, tránh nhầm lẫn cho người sử dụng.
Theo quy định tại Điều 57 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 (có hiệu lực từ 1/1/2025), bằng lái xe hạng C cho phép người cầm lái điều khiển các loại phương tiện sau:
Xe ô tô tải và xe chuyên dùng có khối lượng toàn bộ trên 7.500 kg: Đây là nhóm xe chính mà bằng C hướng tới. Ví dụ, các loại xe tải lớn như Hyundai Mighty 110XL (khối lượng toàn bộ khoảng 11.000 kg) hoặc xe ben chuyên chở đất đá đều thuộc phạm vi này. Xe chuyên dùng có thể bao gồm xe trộn bê tông, xe bồn chở nước, miễn là tổng khối lượng vượt ngưỡng 7.500 kg.
Xe kéo rơ moóc có khối lượng toàn bộ đến 750 kg: Người có bằng C được phép lái ô tô tải thuộc hạng này kéo theo rơ moóc nhỏ, thường dùng trong vận chuyển hàng hóa cồng kềnh như gỗ, thép hoặc container mini.
Các loại xe của hạng thấp hơn: Bằng C bao gồm quyền điều khiển xe thuộc hạng B1 (ô tô chở người đến 8 chỗ ngồi, không kinh doanh vận tải), B2 (ô tô dưới 9 chỗ hoặc xe tải dưới 3.500 kg) và cả hạng C1 (xe tải từ 3.500 kg đến 7.500 kg). Ví dụ, nếu bạn có bằng C, bạn hoàn toàn có thể lái một chiếc xe tải nhỏ như Kia Frontier K250 (khoảng 4.500 kg) hay thậm chí xe bán tải như Ford Ranger.
So với quy định cũ, điểm đáng chú ý là từ năm 2025, bằng C không còn bao quát toàn bộ xe tải từ 3.500 kg trở lên như trước. Hạng C1 mới được bổ sung để quản lý các xe từ 3.500 kg đến 7.500 kg, trong khi bằng C tập trung vào xe tải nặng trên 7.500 kg. Điều này giúp hệ thống phân hạng trở nên khoa học hơn, đồng thời phản ánh nhu cầu thực tế của ngành vận tải.
Để hiểu rõ hơn về phạm vi của bằng C, chúng ta cần so sánh với các hạng bằng khác:
So với hạng C1: Bằng C1 chỉ điều khiển xe tải từ 3.500 kg đến 7.500 kg, trong khi bằng C mở rộng lên trên 7.500 kg. Ví dụ, một chiếc xe tải Isuzu NPR 5.5 tấn thuộc hạng C1, nhưng xe Isuzu FVR 15 tấn thì cần bằng C.
So với hạng B2: Bằng B2 giới hạn ở xe dưới 3.500 kg và ô tô chở người dưới 9 chỗ, không đủ điều kiện lái xe tải nặng như bằng C.
So với hạng D: Bằng D dành cho xe chở người từ 10 chỗ trở lên, không liên quan đến xe tải, vì vậy không trùng lặp với bằng C.
Sự phân chia này không chỉ giúp người lái xe chọn đúng loại bằng phù hợp với công việc mà còn hỗ trợ cơ quan quản lý trong việc kiểm soát và xử lý vi phạm giao thông.
Để sở hữu bằng lái xe hạng C từ năm 2025, bạn cần đáp ứng các điều kiện sau:
Độ tuổi: Đủ 21 tuổi trở lên tại thời điểm thi sát hạch (theo Điều 58 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024). Quy định này giảm so với trước đây (24 tuổi), tạo cơ hội cho nhiều người trẻ tham gia ngành vận tải sớm hơn.
Sức khỏe: Đáp ứng tiêu chuẩn sức khỏe theo Thông tư 36/2024/TT-BYT. Các bệnh lý như rối loạn tâm thần, thị lực kém, hoặc bệnh tim nặng có thể khiến bạn không đủ điều kiện thi.
Đào tạo và sát hạch: Hoàn thành khóa học tại cơ sở đào tạo được cấp phép và vượt qua kỳ sát hạch lý thuyết lẫn thực hành.
Ứng dụng thực tế của bằng C trong cuộc sống
Thời hạn bằng C: Bằng lái xe hạng C có hiệu lực 5 năm kể từ ngày cấp, theo khoản 5 Điều 57 Luật mới. Khi hết hạn, người lái cần sát hạch lại để gia hạn, thay vì chỉ đổi bằng như một số trường hợp trước đây.
Bằng cũ trước 2025: Nếu bạn đã có bằng C trước ngày 1/1/2025, bằng vẫn có giá trị đến hết thời hạn ghi trên đó mà không cần đổi ngay sang mẫu mới.
Bằng C là lựa chọn lý tưởng cho những ai muốn làm việc trong lĩnh vực vận tải hàng hóa nặng, xây dựng hoặc logistics. Chẳng hạn, một tài xế lái xe tải chở vật liệu xây dựng từ Hà Nội đến Hải Phòng sẽ cần bằng C để điều khiển xe ben 10 tấn. Ngoài ra, bằng C còn mang lại cơ hội nâng hạng lên D hoặc E, mở rộng phạm vi công việc sang lái xe khách hoặc xe đầu kéo nếu bạn muốn phát triển sự nghiệp.
Kiểm soát điểm trừ: Từ 2025, vi phạm giao thông sẽ bị trừ điểm trên bằng lái (theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP). Nếu hết điểm, bạn phải thi lại để khôi phục.
Cập nhật luật mới: Các mức phạt vi phạm giao thông tăng cao, vì vậy tài xế cần nắm rõ quy định để tránh rủi ro pháp lý.
Kiểm tra định kỳ: Đừng quên kiểm tra sức khỏe và thời hạn bằng để đảm bảo luôn đủ điều kiện lái xe hợp pháp.
Cùng với câu hỏi bằng C lái xe gì, nhiều người cũng rất quan tâm đến điều kiện học bằng C. Theo Điều 7 Thông tư 12/2017/TT-BGTVT, công dân Việt Nam, người nước ngoài được phép cư trú hoặc đang làm việc, học tập tại Việt Nam muốn học bằng C phải đáp ứng các điều kiện sau đây:
Tình trạng sức khỏe
Lái xe không được mắc một trong các bệnh thuộc nhóm 3 quy định tại Phụ lục số 1 ban hành kèm theo Thông tư liên tịch số 24/2015/TTLT-BYT-BGTVT.
Theo quy định tại Điều 59 và Điều 60 Luật Giao thông đường bộ năm 2008, người học bằng C phải từ đủ 21 tuổi trở lên (tính đến ngày dự thi sát hạch bằng lái xe).
Tính tuổi này được tính đủ dựa trên ngày, tháng và năm sinh ghi trên Chứng minh nhân dân hoặc Căn cước công dân hoặc hộ chiếu của cá nhân đăng ký học và thi bằng lái xe.
Trình độ học vấn
Điều 7 Thông tư 12/2017/TT-BGTVT không yêu cầu trình độ học vấn đối với người học và thi bằng C. Do đó, những người bỏ ngang việc chương trình học phổ thông hoàn toàn có thể học và thi bằng lái xe hạng C.
Người học bằng C thường mất khoảng 05 tháng để hoàn thành chương trình đào tạo lái xe và thi lấy chứng chỉ.
Theo khoản 1 Điều 13 Thông tư 12/2017/TT-BGTVT, thời gian đào tạo lái xe hạng C bao gồm: 920 giờ với 168 giờ lý thuyết và 752 giờ thực hành. Chi tiết chương trình học bằng C như sau:
|
STT |
NỘI DUNG |
Thời gian (giờ) |
|
1 |
Pháp luật giao thông đường bộ |
90 |
|
2 |
Cấu tạo và sửa chữa thông thường |
18 |
|
3 |
Nghiệp vụ vận tải |
16 |
|
4 |
Đạo đức, văn hóa giao thông và phòng chống tác hại của rượu, bia khi tham gia giao thông. |
20 |
|
5 |
Kỹ thuật lái xe |
20 |
|
6 |
Học phần mềm mô phỏng các tình huống giao thông |
4 |
|
7 |
Tổng số giờ học thực hành lái xe/01 xe tập lái và trên ca bin học lái xe ô tô |
752 |
|
Trong đó |
Tổng số giờ học thực hành lái xe/01 xe tập lái |
728 |
|
Tổng số giờ học thực hành trên ca bin học lái xe ô tô (theo số học viên được quy định trên 01 xe tập lái) |
24 |
|
|
8 |
Tổng số giờ học thực hành lái xe của 01 học viên trên xe tập lái và trên ca bin học lái xe ô tô |
94 |
|
a) |
Số giờ thực hành lái xe/01 học viên |
91 |
|
Trong đó |
Số giờ thực hành lái xe trên sân tập lái/01 học viên |
43 |
|
Số giờ thực hành lái xe trên đường giao thông/01 học viên |
48 |
|
|
b) |
Số giờ thực hành trên ca bin học lái xe ô tô/01 học viên |
3 |
|
9 |
Số giờ học/01 học viên/khoá đào tạo |
262 |
|
10 |
Tổng số giờ một khoá đào tạo |
920 |
Theo Điều 19 Thông tư 12/2017/TT-BGTVT, hồ sơ thi bằng C do trung tâm đào tạo lái xe lập từ hồ sơ đăng ký học của học viên và gửi trực tiếp cho Tổng cục Đường bộ Việt Nam hoặc Sở Giao thông vận tải.
Hồ sơ thi bằng C bao gồm:
- Đơn đề nghị học, sát hạch để cấp giấy phép lái xe theo mẫu.
- Bản sao chứng minh nhân dân hoặc thẻ căn cước công dân hoặc hộ chiếu còn thời hạn (nếu là người Việt Nam); hộ chiếu còn thời hạn (nếu là người Việt Nam định cư ở nước ngoài).
- Bản sao hộ chiếu còn hạn trên 06 tháng và thẻ tạm trú/thường trú hoặc chứng minh thư ngoại giao/công vụ đối với người nước ngoài cư trú, làm việc tại Việt Nam.
- Giấy khám sức khỏe do cơ sở y tế có thẩm quyền cấp.
- Chứng chỉ sơ cấp hoặc chứng chỉ đào tạo đối với người dự sát hạch lái xe hạng C
- Danh sách đề nghị sát hạch của cơ sở đào tạo lái xe, trong đó có tên của người dự sát hạch.
Theo Điều 21 Thông tư 12/2017/TT-BGTVT, việc thi sát hạch bằng C được diễn ra tại các trung tâm sát hạch lái xe được cơ quan có thẩm quyền cấp phép hoạt động.
Học viên có thể đăng ký thi bằng C tại bất kì trung tâm sát hạch nào được nhà nước cấp phép mà không phụ thuộc vào địa chỉ đăng ký hộ khẩu thường trú hoặc tạm trú.
Người dân thuận tiện thi tại đâu thì có thể đăng ký thi tại trung tâm sát hạch lái xe ở địa phương đó.
Căn cứ Điều 21 Thông tư 12/2017/TT-BGTVT, quy trình thi bằng C diễn ra như sau:
Bước 1: Thi lý thuyết.
Bài thi lý thuyết bao gồm gồm các câu hỏi liên quan đến quy định của pháp luật giao thông đường bộ, kỹ thuật lái xe cùng các nội dung về cấu tạo và sửa chữa thông thường, nghiệp vụ vận tải, đạo đức người lái xe.
Thời gian thi lý thuyết bằng C là 24 phút với tổng số 40 câu hỏi. Trong đó có câu hỏi điểm liệt. Nếu thí sinh trả lời sai câu điểm liệt sẽ bị đánh trượt phần lý thuyết.
Cùng với việc trả lời đúng câu hỏi điểm liệt, thí sinh phải đạt trả lời đúng tối thiểu 36/40 câu lý thuyết thì mới tính là đạt nội dung lý thuyết.
Bước 2: Thi sát hạch bằng C trên phần mềm mô phỏng.
Người dự sát hạch tiến hành xử lý các tình huống giao thông được mô phỏng trên máy tính. Mỗi bài thi bao gồm 10 tình huống được lấy từ 120 tình huống tổng hợp trong bộ đề thi mô phỏng.
Để tính là đạt nội dung thi trên phần mềm mô phỏng, thí sinh cần được tối thiểu 35/50 điểm, tức xử lý thành công tối thiểu 07/10 tình huống.
Bước 3: Thi thực hành trong hình.
Người dự sát hạch phải thực hiện tuần tự các bài thi được bố trí sẵn:
Bài thi 1: Xuất phát.
Bài thi 2: Dừng xe nhường đường cho người đi bộ.
Bài thi 3: Dừng xe và khởi hành ngang dốc.
Bài thi 4: Lái xe qua vệt bánh và đường vuông góc.
Bài thi 5: Qua ngã tư có tín hiệu đèn giao thông.
Bài thi 6: Lái xe qua đường vòng quanh co.
Bài thi 7: Ghép xe vào nơi đỗ dọc.
Bài thi 8: Tạm dừng ở nơi có đường sắt ngang qua.
Bài thi 9: Thao tác khi gặp tình huống nguy hiểm
Bài thi 10: Thay đổi số trên đường bằng.
Bài thi 11: Kết thúc.
Thí sinh phải đạt được ít nhất 80/100 điểm được tính là vượt qua bài thi thực hành trong hình để tiếp tục thi thực hành trên đường.
Bước 4: Thi thực hành lái xe trên đường.
Người dự sát hạch điều khiển xe ô tô sát hạch, xử lý các tình huống trên đường giao thông và thực hiện hiệu lệnh của sát hạch viên. Thí sinh phải đạt được ít nhất 80/100 điểm được tính là vượt qua.
Người vượt qua tất cả các nội dung thi sát hạch bằng C sẽ được công nhận và cấp bằng lái xe hạng C trong thời gian chậm nhất không quá 10 ngày làm việc, kể từ ngày kết thúc kỳ sát hạch (theo khoản 3 Điều 35 Thông tư 12/2017/TT-BGTVT).
Ngoài việc giải đáp bằng C lái xe gì, trong bài viết này, LuatVietnam cũng muốn thông tin đến bạn đọc nội dung trả lời câu hỏi học bằng lái xe C bao nhiêu tiền?
Theo khoản 4 Điều 2 Thông tư 72/2011/TTLT-BTC-BGTVT, chi phí học bằng C do cơ sở đào tạo lái xe quyết định. Do đó, tùy thuộc vào cơ sở vật chất cũng đội ngũ giáo viên mà mức phí của mỗi trung tâm sẽ đắt rẻ khác nhau.
Thông thường học phí học bằng B1 sẽ dao động từ khoảng 08 - 10 triệu đồng (chưa tính chi phí thi sát hạch).
Theo Thông tư 188/2016/TT-BTC, người dự thi bằng C phải nộp phí sát hạch và lệ phí cấp bằng lái xe như sau:
|
Chi phí thi bằng C |
Mức phí |
|
Lệ phí sát hạch lý thuyết |
90.000 đồng/lần |
|
Lệ phí sát hạch thực hành trong hình |
300.000 đồng/lần |
|
Lệ phí sát hạch thực hành trên đường giao thông công cộng |
60.000 đồng/lần |
|
Lệ phí cấp bằng C |
135.000 đồng/lần |
|
Tổng |
585.000 đồng |
Theo khoản 4 Điều 17 Thông tư 12/2017/TT-BGTVT, bằng C có thời hạn sử dụng trong 05 năm kể từ ngày cấp. Thời hạn sử dụng của mỗi bằng lái xe đều được in trực tiếp tại mặt trước của bằng lái đó.
Khi bằng C hết hạn, nếu có nhu cầu tiếp tục sử dụng để tham gia giao thông, tài xế phải thực hiện thủ tục cấp lại giấy phép lái xe.
- Bằng C hết hạn dưới 03 tháng: Được cấp lại bằng C mà không cần thi sát hạch.
- Bằng C hết hạn từ 03 tháng - dưới 01 năm: Phải sát hạch lại lý thuyết. Nếu đạt lý thuyết mới được cấp lại giấy phép lái xe hạng C.
- Bằng C quá hạn từ 01 năm trở lên: Phải sát hạch lại cả lý thuyết và thực hành. Nếu đạt cả lý thuyết và thực hành thì được cấp lại giấy phép lái xe hạng C.
Căn cứ điều kiện nâng hạng bằng lái xe được quy định tại Điều 7 Thông tư 12/2017/TT-BGTVT, giấy phép lái xe hạng C sẽ được nâng hạng lên bằng cao hơn nếu đạt thời gian lái xe như sau:
- Lái xe bằng C sau 03 năm có thể nâng lên hạng D, FC.
- Lái xe bằng C sau 05 năm có thể nâng lên hạng E.
Để được nâng hạng bằng lái xe, ngoài việc phải đảm bảo thời gian lái xe theo quy định, tài xế còn phải đạt số km lái xe an toàn:
- Nâng bằng C lên D, FC: Phải có từ 50.000 km lái xe an toàn trở lên.
- Nâng bằng C lên E: Phải có từ 100.000 km lái xe an toàn trở lên.
Theo khoản 8 Điều 16 Thông tư 12/2017/TT-BGTVT, bằng C lái được ô tô (loại số sàn hoặc số tự động) chở người đến 9 chỗ ngồi, kể cả chỗ ngồi cho người lái xe.
Do đó người sở hữu bằng C có thể lái được xe 4 chỗ, 5 chỗ, 7 chỗ hoặc 9 chỗ.
Hiện nay, bằng lái xe hạng C điều khiển được xe ô tô chở người đến 09 chỗ ngồi, kể cả người lái (theo khoản 8 Điều 16 Thông tư 12/2017/TT-BGTVT).
Mặt khác, Điều 23 Nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông chỉ cho phép xe ô tô chở người đến 09 chỗ chở quá 01 người so với quy định. Nếu chở quá 02 người sẽ bị phạt hành chính.
Do đó bằng C có thể chở tối đa 10 người (bao gồm cả tài xế) trên xe ô tô 09 chỗ ngồi.
Căn cứ khoản 8 Điều 16 Thông tư 12/2017/TT-BGTVT, bằng C được phép lái xe ô tô tải, ô tô chuyên dùng, máy kéo kéo một rơ moóc có trọng tải thiết kế từ 3.500 kg trở lên.
Do đó người sở hữu bằng C hoàn toàn có thể lái được xe tải trên 3,5 tấn. Tuy nhiên nếu muốn lái xe hạng nặng hơn như container, tài xế buộc phải nâng hạng bằng lái xe của mình.
Bằng lái xe hạng C không chỉ là công cụ hỗ trợ công việc mà còn là minh chứng cho kỹ năng và trách nhiệm của người lái xe trên đường. Với những thay đổi từ Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024, việc nắm rõ phạm vi sử dụng của bằng C từ năm 2025 là vô cùng cần thiết. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn cái nhìn toàn diện và chi tiết nhất về bằng C, từ đó giúp bạn tự tin hơn khi tham gia giao thông hoặc lựa chọn con đường nghề nghiệp phù hợp.
Tác giả: Phule Lê Phú
