Hộp số CVT là gì? Những điều bạn nên biết về hộp số biến thiên vô cấp CVT

Được sử dụng rộng rãi trên nhiều thương hiệu, chủng loại ô tô, hộp số CVT đem đến nhiều trải nghiệm mới mẻ so với hộp số tự động ly hợp kép hay hộp số sàn truyền thống.

Vậy thì hộp số CVT là gì? Đâu là điểm khác biệt giữa hộp số CVT? Hãy cùng Tin Bán Xe điểm qua nội dung dưới đây nhé!

Ở thời điểm hiện tại, hộp số CVT được trang bị trên nhiều xe hơi, phần lớn là các xe cỡ nhỏ giá bình dân, có thể kể đến như Honda City, Honda CR-V, Nissan X-Trail, Toyota Vios, Toyota Altis…

Với nguyên lý hoạt động khác biệt truyền thống, hộp số vô cấp CVT không sở hữu cặp bánh răng tạo tỷ số truyền, mà hoạt động trên một hệ thống ròng rọc (còn gọi là puli) cùng dây đai để tạo nên sự thay đổi vô cấp được diễn ra liên tục và không làm tách biệt riêng rẽ các số. 

Nhằm giúp người dùng có góc nhìn tổng quan hơn về hộp số biến thiên vô cấp CVT, ưu nhược điểm về hộp số này cũng như các vấn đề thường gặp, các đề mục dưới đây hy vọng sẽ giúp bạn trả lời thỏa đáng.

Hộp số CVT là gì?

CVT là từ viết tắt từ cụm Continuously Variable Transmission, nghĩa là hộp số biến thiên vô cấp. Nhiều nhà sản xuất xe ở thị trường châu Âu, châu Á đang ưa chuộng dùng hộp số CVT trên nhiều mẫu mới như GM, Honda, Audi, Nissan…

Đặc điểm thường thấy nhất ở hộp số vô cấp CVT đó là ba phần cơ bản là một hệ puli đầu ra dẫn đến bánh xe, một hệ puli có đầu vào thay đổi gắn với trục quay động cơ và cao su có công suất cao/đai truyền bằng kim loại. Từ lợi thế không có các cấp số, quá trình chuyển động của xe mượt mà khi chuyển số và tiết kiệm nhiên liệu hiệu quả. 

Với thiết kế đơn giản, phần lớn hộp số CVT ít gặp trục trặc về vấn đề kỹ thuật, nếu có chi phí sửa chữa cũng thấp hơn mặt bằng chung so với các hộp số tự động có cấp khác. Đây cũng là điểm cộng kha khá để người dùng cân nhắc trong quá trình chọn mua xe. 

Lịch sử hình thành của hộp số CVT

Điểm lại theo dòng lịch sử, cụ thể vào năm 1490, Leonardo da Vinci chính là người đã phác họa nên ý tưởng về hộp số vô cấp. Năm 1886, hộp số con lăn đầu tiên đã được đăng ký bản quyền phát minh. Năm 1935, Adiel Dodge là người nhận bằng sáng chế của Mỹ về hộp số CVT kiểu con lăn. 

Cho đến năm 1939, hộp số tự động toàn phần hoạt động dựa vào hệ thống bánh răng hành tinh được chính thức ra mắt. Một người Hà Lan tên Daf đã phát triển loại hộp số này áp dụng cho xe ô tô vào năm 1958. Chính vì thế năm 1989, chiếc xe Subaru Justy GL là sản phẩm đầu tiên được trang bị hộp số vô cấp biến thiên bày bán tại Mỹ. 

Kế thừa giai đoạn phát triển này, chiếc SUV Saturn Vue trở thành mẫu xe đầu tiên của hãng được ứng dụng CVT. Và Ford cũng tiến hành áp dụng hộp số biến thiên vô cấp CVT. 

Ở thị trường Việt Nam, hộp số CVT cũng đã xuất hiện khá lâu, bắt đầu từ mẫu xe Mitsubishi Lancer Gala. Và tới nay, CVT đã được đưa vào sử dụng nhiều hơn từ dòng phổ thông cho đến dòng hạng sang, như Honda City, Toyota Corolla Altis, Toyota Vios…

Có một điều khá thú vị rằng, hộp số CVT không chỉ áp dụng ở xe ô tô mà còn được dùng cho nhiều phương tiện khác như scooter, xe trượt tuyết và đầu kéo. 

Cấu tạo & nguyên lý hoạt động hộp số CVT

Như đã trình bày ở trên, hộp số biến thiên vô cấp CVT luôn đảm bảo có đủ  ba bộ phận vận hành là puli đầu vào gắn vào trục quay của động cơ, puli đầu ra dẫn đến bánh xe và dây đai cao su hoặc kim loại có công suất cao. Ngoài ra, hộp số CVT có bộ vi xử lý đi kèm là các cảm biến với chức năng để điều khiển và theo dõi. 

Cả hai puli đầu ra/đầu vào được tạo thành từ hai khối hình nón nghiêng 20 độ và sắp xếp đối diện nhau. Phần bên trong rãnh giữa hai khối hình nón còn có một dây đai chạy và khoảng cách có thể linh hoạt thay đổi. Khi hai hình khối tách nhau, dây đai sẽ ngập sâu trong rãnh và bán kính của dây đai quấn quanh puli giảm đi.

Và ngược lại, khi hai hình khối gần nhau thì bán kính dây đai cũng tăng lên. Việc tạo ra lực cần thiết nhằm thay đổi khoảng cách giữa hai khối hình nón, hộp số CVT có thể dùng lò xo hoặc áp suất thủy lực. 

Thông thường, hệ puli và dây đai có đường kính thay đổi thường đi chung với nhau. Puli đầu vào (puli chủ động) gắn với trục quay của động cơ, nhận năng lượng trực tiếp từ động cơ đưa vào hộp số. Còn puli đầu ra (puli bị động) nối với puli đầu vào và truyền mô men xoắn đến trục truyền động dẫn đến bánh xe. 

Mặt khác, bán kính quay được biết đến là khoảng cách giữa trục puli với điểm quấn của dây đai. Từ tỷ số bán kính quay của puli chủ động và tỷ số bán kính quay của puli bị động sẽ xác lập ra phần “số” của hộp số.

Điều đó đồng nghĩa với việc bán kính của hệ puli thay đổi thì tương ứng tỷ số truyền cũng thay đổi theo. Đây chính là lý do hộp số biến thiên CVT không sở hữu hộp số cố định và có thể chạy ở mọi thời điểm, các loại động cơ và tốc độ khác nhau của xe. 

Ưu nhược điểm của hộp số CVT

Hiển nhiên rằng với bất kỳ sản phẩm hay đồ dùng kỹ thuật nào cũng có những ưu, nhược điểm nhất định. Và hộp số CVT cũng không ngoại lệ. 

Ưu điểm của hộp số CVT

•    Lợi thế lớn nhất của hộp số CVT đó là việc tối ưu động năng sinh ra, xe luôn hoạt động đúng tỷ số truyền cần thiết. Dễ hiểu hơn, CVT luôn được lập trình để giữ tốc độ động cơ đồng cơ luôn đồng nhất với động năng được sinh ra. 
•    Động cơ được duy trì ở trạng thái phù hợp với động năng sinh ra, thế nên hộp số CVT sẽ giảm thiểu mức tiêu hao nhiên liệu đáng kể, nhất là khi bạn đang di chuyển xe trên cao tốc với tốc độ xe ổn định. 
•    Quá trình chuyển số của CVT nhanh chóng, mượt mà và không gây ra hiện tượng giật cục như các loại hộp số khác. 
•    Khả năng thích ứng cao khi xe thay đổi trạng thái như tăng giảm ga, không xảy ra hiện tượng “đuối” số khi xe lên dốc.

•    Kết cấu hộp số biến thiên vô cấp CVT khá đơn giản, ít bộ phận hơn. Nguyên lý hoạt động linh hoạt thay đổi mang đến các tỷ số truyền khác nhau, do đó cơ chế hoạt động của hộp số CVT mang đến hiệu quả sử dụng tốt hơn. 
•    Hộp số vô cấp CVT thường nhẹ và nhỏ, góp phần làm giảm đi phần nào trọng lượng tổng của xe. Đây là mức tối ưu quan trọng mà bất kỳ nhà sản xuất ô tô hay người dùng xe đều quan tâm. 
•    Chi phí sản xuất ít tốn, giá thành sản phẩm được giảm thiểu.
•    Việc sửa chữa đơn giản, nhanh chóng, giảm bớt áp lực cho người dùng khi sử dụng xe về lâu dài. 

Nhược điểm của hộp số CVT

•    Khi sử dụng xe có hộp số vô cấp CVT, bạn sẽ không tránh khỏi việc có tiếng ồn cao từ khoang máy vào cabin làm giảm đi cảm giác thoải mái, tận hưởng.
•    Hộp số CVT linh hoạt truyền các tỷ số khác nhau, thế nên không tạo ra cảm giác xe đang được sang số. Với nhiều người dùng mới, không tránh khỏi tâm lý bỡ ngỡ, lo lắng xe có vấn đề.
•    Nếu là một người có cá tính mạnh, thì chắc hẳn loại xe sử dụng CVT không dành cho bạn. Vì chúng không mang đến trải nghiệm lái xe thể thao, cảm xúc phấn khích như khi dùng những hộp số truyền thống. 

•    Từ khuyến cáo của nhà sản xuất, sau 50.000km bạn cần phải thay dây đai truyền động vì tuổi thọ của dây bị giảm khi chịu tải lớn suốt thời gian dài. Chưa kể đến, tuổi thọ dầu trong hộp số biến thiên CVT cũng thấp hơn và cần thay thường xuyên, nhất định phải đúng loại dầu. Đây cũng là điểm bất cập cho việc dùng xe có hộp số CVT.
•    Chính việc dây đai truyền động có giới hạn chịu tải nhất định, thế nên là xe khó lòng đạt được tốc độ cao và mô men xoắn thấp hơn so với các hộp số khác. Ngoài ra, dây đai cũng xảy ra hiện tượng bị trượt và kéo giãn ảnh hưởng đến hiệu suất hoạt động. 

So sánh hộp số CVT với các loại hộp số thông thường

Nhằm giúp bạn dễ hình dung hơn, chúng tôi tổng kết những điểm khác biệt dễ thấy từ hộp số CVT với các hộp số MT, AT. Sự khác biệt được đúc kết sẽ giúp bạn lựa chọn đâu là sản phẩm thích hợp với nhu cầu của mình. 

So sánh hộp số CVT với hộp số MT

Hộp số MT được biết đến là với tên gọi khác như số tay, số sàn, điều đó đồng nghĩa người lái phải hoàn toàn độc lập trong việc sang số và không quên kết hợp với chân côn để quá trình lái xe diễn ra trơn tru. Do đó, về cảm giác trải nghiệm, xe sử dụng MT mang đến nhiều cảm xúc và chuyên nghiệp hơn, còn hộp số CVT thì không như thế.

Mặt khác, xe số sàn sẽ yêu cầu từ phía người lái việc sang số, nhả côn phù hợp, gây cảm giác mỏi chân, nhất là khi xe đang chờ đèn đỏ hay di chuyển trong thành phố đông đúc. Bù lại, người dùng xe có hộp số CVT sẽ thoải mái và nhàn hơn. 

So sánh hộp số CVT với hộp số AT

Hộp số AT hay còn gọi là số tự động, hộp số này sẽ chủ động trong việc thực hiện thao tác sang số dựa vào điều kiện vận hành của xe. Trong hộp số AT đã bao gồm hộp số CVT và hộp số tự động ly hợp kép - DCT. Công dụng từ hộp số DCT giúp người lái không cần dùng pê đan côn ly hợp khi cần chuyển số. 

Dù hộp số CVT không tạo nên hiện tượng giật cục khi sang số nhưng bù lại khả năng tăng tốc không mang lại cảm giác “bốc” so với hộp số có cấp AT. 

Có thể thấy rằng, ở mỗi loại hợp số được trang bị trên xe ô tô đều đi kèm những ưu, nhược điểm riêng. Việc lựa chọn sử dụng xe có loại hộp số nào còn tùy thuộc vào sở thích, nhu cầu sử dụng hằng ngày của người dùng. Bạn nên lưu ý vấn đề này để chọn sản phẩm phù hợp. 

Những câu hỏi thường gặp về hộp số CVT - FAQ

Dưới đây là những câu hỏi thường gặp về hộp số CVT, nếu bạn đang hứng thú về hộp số biến thiên này thì hãy cùng chúng tôi tham khảo qua nhé!

Q: Hộp số CVT, số sàn, số tự động, sử dụng loại xe có hộp số nào là tốt nhất?

A: Như đã trình bày ở trên, khi so sánh các loại hộp số với nhau, thì ở hộp số CVT, số sàn MT và số tự động AT đều có những lợi thế, hạn chế riêng. Việc lựa chọn sử dụng mẫu xe có hộp số nào phụ thuộc vào nhu cầu, sở thích của cá nhân người dùng.

Ngoài ra, bạn có thể tham khảo thêm về các thương hiệu xe để lựa chọn dòng xe mà bản thân muốn trải nghiệm. Mẫu xe phù hợp với bạn nhất sẽ đem đến cho bạn trải nghiệm tốt nhất.

Q: Hộp số CVT thường dùng cho kiểu xe nào?

A: Hiện tại hộp số biến thiên CVT được sử dụng ở nhiều thương hiệu châu Âu, châu Á khác nhau và ở các dòng xe từ phổ thông đến cao cấp, nhưng ưa dùng nhất vẫn là dòng sedan cỡ nhỏ giá rẻ. Nếu như mới sử dụng lần đầu, thì bạn có thể cân nhắc dòng xe này, vừa hợp túi tiền và đem lại cảm giác mới mẻ.

Q: Xe có hộp số vô cấp CVT ai dùng thì thích hợp?

A: Bất kỳ người dùng nào cũng đều có thể sử dụng xe có hộp số CVT, song nếu xét về mức độ tiện lợi, thì những chị em phái đẹp nên lựa chọn, bởi lẽ bạn sẽ không phải suy nghĩ, thao tác quá nhiều khi dùng xe. Còn với cánh mày râu, những kiểu xe có số tự động hay số sàn sẽ đem lại cảm giác hưng phấn, chuyên nghiệp hơn. 

Ngoài ra, nếu bạn chú ý nhiều đến chi phí sử dụng, hiệu quả tiết kiệm nhiên liệu thì xe trang bị hộp số CVT là “ứng viên” vô cùng sáng giá. Thế nên, bạn hãy cân nhắc thật kỹ khi chọn mua xe nhé!

Hy vọng từ những thông tin trên đây, chúng tôi đã giúp bạn có góc nhìn cụ thể hơn về hộp số CVT là gì, lịch sử hình thành, cấu tạo - nguyên lý hoạt động, ưu - nhược điểm, sự khác biệt khi so sánh với các hộp số truyền thống khác và những câu hỏi thường gặp.

Giờ đây việc lựa chọn động cơ xe phù hợp càng trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết! Từ những yêu cầu của bản thân, chúc bạn sẽ tìm được sản phẩm ưng ý và trải nghiệm lái xe thú vị trên mọi cung đường nhé!

Tin Bán Xe trang web uy tín chuyên cung cấp các tin tức về review đánh giá trải nhiệm các dong xe hơi, cập nhật bảng giá xe oto mới nhất, và là nơi trao đổi thông tin mua bán oto cũ, mới chất lượng đáng tin cậy nhất Việt Nam.